Ik ben nu 60 keer op het eiland Bali geweest. De eerste keer was in 1977 dus 47 jaar geleden. In deze jaren is er veel gebeurd. De wereld is veranderd, ook op Bali. Hoe het hier nu is, dat wil graag vertellen.

Natuurlijk ben ik niet objectief, want ik heb 47 jaar geleden op Bali gevonden waar ik mijn hele leven naar zoek. Verbinding met mensen, die openstaan voor mij en respecteren wie ik ben en hoe ik leef.

Vanaf het begin heb ik mij hier "thuis" gevoeld en dat werd nog eens bevestigd toen een pemangku (priester) in het dorpje Umabian tegen mij zei dat ik 200 jaar geleden op Bali heb gewoond met de naam I Wayan Suryana. Die naam heb ik ook gebruikt in de vier boeken, die ik over Bali heb geschreven. Veel mensen zullen nu hard lachen en mij voor gek verklaren. Dat begrijp ik ook en het is goed zo. Ik kan slechts weergeven hoe ik mij voel als ik op Bali ben. Dat is voor iedereen die Bali bezoekt, anders.

De meeste toeristen gaan naar het zuiden van Bali. Dat gedeelte van Bali is meegegaan in de vaart der volkeren en gaat steeds meer lijken op de toeristische centra rond de Middenlandse Zee. Prima natuurlijk en vooral voor jongeren een waar eldorado.

Ik ben al 77 jaar, dus het is niet vreemd dat ik de eenvoud en de rust van de rest van Bali opzoek. Dat zijn dorpjes in de bergen en langs de kust van het noorden en oosten van Bali. Ook daar hebben de afgelopen jaren veel verandering gebracht. Maar toch durf ik te stellen dat het échte Bali, het Bali van lang geleden, nog steeds overal aanwezig is, als je maar de moeite neemt om het te vinden.

Wat zeker nog bestaat is de lieve, behulpzame gastvrijheid van de Balinezen. Ik heb over de hele wereld gereisd, maar dit heb ik nergens in deze mate kunnen vinden. Her is voor mij de reden om steeds weer terug te gaan.

Het klimaat is ook een reden, ook al zal menigeen moeite hebben met de hoge temperatuur en de hoge luchtvochtigheid.

De natuur is nog steeds heel uitbundig mooi, maar toch zie ik ook hier veranderingen. Heel veel rijstvelden verdwijnen omdat rijke Balinezen en buitenlanders er luxe resorts op bouwen. En wat mij ook verbaasd heeft dat is het feit, dat ik tijdens deze vakantie geen enkele mug ben tegengekomen. Nu is dar na de regentijd altijd minder, maar toch. We lekker dat ik nu heerlijk lang buiten in mijn ommuurde tuintje onder de sterrenhemel kan douchen zonder dat ik word aangevallen door een zwerm muggen.

Het eten vind ik nog steeds geweldig en dat is zeker niet duurder geworden. Als je voor 4 euro een heerlijke visfilet met gebakken aardappeltjes en veel verse groenten kunt eten, dan is er wat dat betreft niks veranderd op Bali.

De Indonesische rupia is alleen maar goedkoper geworden. Je krijgt nu bijna 17.000 rupia voor een euro en dat is veel meer dan een paar jaar geleden.

De milieuvervuiling op Bali is nog steeds een groot probleem en daar dragen wij als toerist flink aan bij. De Balinezen hebben gewoon het geld niet om er iets aan te veranderen en de regering doet er ook niet veel aan. Daardoor zit de zee rondom Bali vol met plastic en gaat er veel koraal verloren door de vervuiling van het water dat op veel plekken via de riolen en riviertjes zo in zee stroomt.

De leefwijze van de Balinezen wordt natuurlijk ook beïnvloed door de toeristen, die na de coronacrisis het eiland weer gevonden hebben. Vooral de jonge generatie Balineze gaat zich steeds meer westers gedragen met hun mobiele telefoons en moderne kleding.

Op Bali gaat ook de relatie tussen de Balinese mannen en Balinese vrouwen langzaam veranderen. De vrouwen krijgen meer rechten, maar het zal nog heel lang duren voor ze krijgen waar ze recht op hebben. Maar dat is in Nederland ook zo, als is de verandering daar al veel verder gevorderd.

Her probleem van de gokkende Balinese mannen is er nog steeds. Dat is een groot probleem, waar veel Balinese vrouwen nog steeds onder lijden. Lees mijn vierde boek "Het verdriet achter de glimlach" maar eens.

Bestaat het Bali van vroeger nog ? Ik durf gerust te stellen dat het nog steeds bestaat. Als je het maar wilt zien er voor openstaat, dan zal je het zelfde ervaren wat ik hier 47 jaar geleden gevonden heb.

Kees Smetsers

I Wayan Suryana