Vanmorgen werd ik rond 06.00 uur wakker. Langs mij lag Angela nog in dromenland. Buiten in het dal van Sidemen was het nog stil, alleen de hanen van het dorpje waren al volop bezig met het begroeten van het eerste zonnelicht dat boven de omringende bergen was verschenen. De stilte overheerst hier en daarom is Sidemen een ideale plek om naar jezelf toe te gaan. Mensen die hun eigen ik (weer) willen vinden zijn hier op het goede plekje. Rond deze tijd van het jaar zijn er bijna geen toeristen en dat maakt Sidemen nog aantrekkelijker voor een verblijf. Villa Shantiasa, ons logeeradres, ligt perfect en heeft een adembenemend mooi uitzicht. Als je op bed naar het dal en de bergen ligt te kijken, dan lijkt het wel of er een mooie film voor je ogen wordt afgedraaid. Alles is hier groen en doordat de rijstvelden nog niet geoogst zijn is het uitzicht op z'n mooist. Ik kan er uren naar kijken terwijl mijn gedachten afdwalen of zelfs helemaal verdwijnen. Mediteren hoef je wat mij betreft niet te leren, je hoeft hier gewoon maar ergens te gaan zitten en je te concentreren op wat je ziet, hoort en voelt...

Vanmorgen was mijn hoofd niet leeg, mijn gedachten waren bij de dag van gisteren toen Angela en ik zijn wezen wandelen over het weggetje dat langs WARUNG IDA naar de tempel loopt, waar het weggetje ophoudt. Een jaar geleden heb ik hier met de mensen uit het dorp een ceremonie gehouden voor Sjors en Kristy, twee jonge mensen uit mijn eigen dorp Spoordonk, die op weg naar Bali waren toen hun vliegtuig met vluchtnummer MH17 boven Oekarine uit de lucht werd geschoten. Nooit meer zal ik vergeten hoe lief de Balinezen die dag met hart en ziel via deze ceremonie Sjors en Kristy de vrijheid gaven om voor altijd samen te gaan reizen waarheen ze willen, gedragen door de liefde van hun ouders. Die dag staat met gouden letters in mijn geheugen geschreven.

Toen we bij de tempel aankwamen was er een "Melas Pas" ceremonie aan de gang. Bij zo'n ceremonie wordt het hele dorp uitgenodigd om te gaan vieren dat er een nieuw huis is gebouwd. In Bali zijn er ceremonies voor alle belangrijke gebeurtenissen in het leven. In mijn derde boek "Bali, het leven zal altijd verder gaan" heb ik aan dit aspect van de tradities in Bali uitgebreid aandacht gegeven. De ceremonies horen bij Bali als het strand bij de zee, ze zijn een heel belangrijk onderdeel van het leven hier. Op zulke dagen zien de Balinezen er schitterend uit in hun mooie kleren en het is een prachtig schouwspel om hen dan over de weggetjes naar de tempel te zien lopen waar de ceremonie plaats vindt. De vrouwen dragen dan offers op hun hoofd en zelf kan ik er niet genoeg van krijgen om naar hen te kijken, hoe elegant en sierlijk ze lopen en zonder de offers vast te houden schijnbaar moeiteloos hun weg vervolgen.

Vandaag was het naast de tempel ook een drukte van jewelste. Sinds mijn vorige verblijf in Sidemen was er een vierhoekige ruimte gebouwd met tribunes omheen waarop nu Balinese mannen naar een schouwspel zaten te kijken wat wij allebei eigenlijk niet wilden zien. Er was een hanengevecht aan de gang en dat is een bloederige gebeurtenis die gewoon dierenmishandeling is. De regering heeft dit verboden, maar staat het wel toe, zelfs dat er zo'n plek als deze wordt ingericht. De mannen op de tribunes schreeuwden als er weer een gevecht begon en er werd volop gegokt. Naast de tribunes werd er ook gegokt met een spel waarop een bal ronddraaide op een bord met gekleurde vakken, het leek wel roulette. Pakken met geld werden er vergokt door de mannen die allemaal in staat van opwinding waren. Voor ons was het een triest gezicht om te zien dat hier het huishoudgeld wordt vergokt terwijl we weten hoe arm de gezinnen hier zijn. De vrouwen en de kinderen zijn zoals overal op de wereld de dupe. Daarom heb ik mijn derde boek, een roman, ook opgedragen aan de vrouwen van onze wereld. Angela en ik konden het niet langer aanzien en verlieten de gokplaats.

We liepen terug naar het dorp en gingen bij WARING IDA wat drinken. Ida en haar man Gusti zijn schatten van mensen en het is mooi om te zien dat dit hardwerkende echtpaar nu een klein restaurantje heeft waar je heel lekker kunt eten. Ida heeft ooit in een 5 sterren restaurant gewerkt en kookt echt heel goed. Haar man Gusti verzorgt dagtrips voor toeristen en ze hebben ook nog een winkeltje met mooie sarongs. Een van hun drie kinderen, een knappe dochter, kwam naar ons toe en zei dat ze blij was om ons weer te zien. Zo'n moment verwarmt je hart elke keer want het is echt gemeend.

Vanmiddag gaan we eten in het nieuwe restaurantje van Wayan, schuin tegenover het schooltje. Wayan heeft vroeger bij Teras Bali gewerkt en is een heel aardige rustige man die ooit met ons in een tempel is gaan bidden toen een broer van Angela een gevaarlijke operatie moest ondergaan. Met hem heb ik een bijzondere band en ik verheug mij er op om hem weer te zien.

Angela en ik hebben overigens allebei de afgelopen dagen last van diarree gehad. Waarschijnlijk iets verkeerd gegeten of iets teveel gegeten. Ik zal weer fljnk moeten gaan trainen om mijn conditie weer op peil te brengen. Ik heb al een maand niet meer hard gelopen, ook omdat ik een blessure heb gekregen toen ik van een trap was gevallen. Ik verheug mij er wel weer op om te gaan rennen met Henk, Antoinet en Elia. Samen vormen wij het "vrijdagochtendclubke" uit Oostelbeers, waarmee ik de afgelopen zomer heel veel plezier heb beleefd. We zijn echte vrienden van elkaar geworden. Deze vriendschap is voortgekomen uit een evenement van de stichting Stepping Stones Bali, die de gehandicapte kinderen op Bali een betere toekomst probeert te geven. Zo heeft Bali mij indirect en direct heel veel moois gebracht en mijn leven meer inhoud gegeven. Die gedachte is een mooie afsluiting van mijn gedachten op de vroege morgen, die ik graag met jullie wilde delen.

Kees Smetsers