Gisterenavond had ik het complete personeel van Kelapa Mas Bungalows en de eigenaar met zijn familie uitgenodigd voor een buffet diner in het restaurant van dit mooie bungalowparkje in Candidasa (Oost Bali). Kelapa Mas Bungalows is geen luxe resort en het heeft zelfs geen zwembad, maar toch is het een van mijn favoriete logeeradressen op Bali. Dat heeft heel veel te maken met de fijne sfeer en de hartverwarmende gastvrijheid van de eigenaar en zijn personeel. Het is echt een familiebedrijf en een groot gedeelte van het personeel is familie van elkaar. Je wordt er behandeld of je hun eigen kind bent en men doet echt alles om het naar je zin te maken.

Gisterenavond waren zeker dertig mensen aanwezig tijdens het buffetdiner. Behoudens ons groepje en een Limburgse toerist waren het allemaal Balinezen, van kleine kinderen tot oude oma's. Allemaal heel gewone mensen die eenvoudig leven en nooit uit gaan eten. Het was mooi om te zien hoe blij ze waren om deze avond mee te maken.

Het buffet was heel uitgebreid en de koks van de keuken van Kelapa Mas hadden echt hun best gedaan. Nadat ik in mijn beste "Bahasa Indonesia" een welkomstwoord had gedaan, mocht ik het buffet openen. Het eten was heerlijk en niet te pittig voor onze westerse magen. De Balinezen volgden ons voorbeeld na enig aarzelen op en schepten hun borden vol met de heerlijke gerechten. De sfeer werd steeds ontspannender en de verschillen tussen oost en west verdwenen als sneeuw voor de zon. Er werd heel veel gelachen en het werd een echt feest, zoals ik het bedoeld had.

Op een gegeven moment begon de muziek te spelen en kwamen piepjonge meisjes het podium op. Het waren dochters van twee personeelsleden, die de harten van ons meteen veroverden. Ze waren vier en vijf jaar jong en beheersten de kunst van de Balinese dans nog niet, maar ze deden het zo lief dat alle aanwezigen er echt van genoten. Daarna kwamen er nog meer dansers en danseressen, allemaal dochters en zonen van het personeel van Kelapa Mas Bungalows. Als sluitstuk kwam een 16-jarig meisje op het podium, die danste zoals ik en alle anderen nog nooit hadden gezien. Met haar ogen betoverde ze iedereen, en als ze je aankeek liet ze je niet meer los. Heel haar slanke lichaam was een vloeiende beweging in een perfecte balans. Ze danste met passie en tegelijk ingetogen. Het was onmogelijk om je ogen van haar los te maken. Ze nam ons mee in het verhaal dat ze uitbeelde in haar dans, met een gezicht dat alle emoties vertoonde. Zoveel schoonheid, echt het was adembenemd mooi...

Toen dit jonge meisje aan het dansen was en iedereen betoverde, dacht ik aan Kadek, de hoofdpersoon in mijn derde boek dat ik over Bali geschreven heb (Titel: Bali, het leven zal altijd verder gaan). Ik dacht aan de dagen in Kamperland (Zeeland) , toen ik de laatste hoofdstukken van dit boek aan het schrijven was, terwijl toen de tranen over mijn gezicht stroomden. Gisterenavond voelde ik weer de schoonheid van deze dans en tegelijk het verdriet van alle vrouwen die in deze wereld onderdrukt worden en een moeilijk leven hebben. Vanavond voelde ik weer dat ik daarover een boek moet gaan schrijven. Dat ben ik ook echt van plan. "Het verdriet achter de glimlach" zal de titel worden. Ik hoop dat het mij gaat lukken...

Toen het 16-jarige meisje uitgedanst was, ging ik naar haar vader toe om hem te bedanken en te complimenteren met het talent van zijn dochter. De vader vertelde dat zijn dochter elke week een paar keer optrad en zelfs voor Presidenten had gedanst in paleizen en andere bijeenkomsten, waarbij wereldleiders bijeenkwamen. De vader vertelde het in alle bescheidenheid, maar wel met een trotse glimlach op zijn gezicht. Mooi om te zien hoe blij hij was op deze avond...

Daarna kwam er een jonge vrouw op het podium, die de Joged ging dansen, een moderne variant op de traditionele Balinese dans, waarbij toeristen worden uitgenodigd om mee te dansen. Rick en Karine waren de eerste "slachtoffers" en daarbij liet Karine zien dat ze ook op het gebied van de Balinese dans een natuurtalent is. Ze is niet alleen heldin bij het raften, maar dansen kan ze ook heel goed. Angela en ik kwamen ook aan de beurt. De meeste van jullie weten wel dat ik helemaal niet kan dansen, dus ik bracht er ook deze keer niets van terecht. Och, er werd veel gelachen, en dan is het goed...

Het was al laat toen de eerste Balinese gasten afscheid begonnen te nemen en even later kwam iedereen ons bedanken voor de fijne avond. Ze meenden het echt, dat was aan hun gezicht te zien. Natuurlijk bedankten wij hen ook allemaal, want het was heel bijzonder om deze mooie avond met hen mee te mogen maken. De eigenaar, Komang Sudana, en zijn vrouw waren de laatsten waarvan we afscheid namen en toen reden we in een taxi terug naar Amarta Beach Cottages, waar we logeerden. Deze avond voelde als een heel mooi afscheid van het echte Bali, het Bali waar wij enorm van genoten hebben en dat wij in ons hart hebben gesloten...

Vandaag zijn we naar Uluwatu gereden, helemaal in het zuidwesten van Bali. De laatste dertig jaren ben ik eigenlijk nooit meer in het zuiden van Bali geweest, want dat gedeelte van Bali trekt mij helemaal niet. Het is er overal verschrikkelijk druk en de mensen zijn er heel anders dan in het binnenland van Bali. In mijn ogen heeft dit niets met het échte Bali te maken. Vandaag hebben we bij Sanur ook al een uur in een file gezeten. Ik begrijp gewoon niet dat er mensen zijn die hun vakantie in dit gedeelte van Bali willen doorbrengen. Natuurlijk de stranden van Sanur en Nusa Dua zijn mooi en het zal er best gezellig zijn, maar ik zou de rust en de unieke sfeer van het binnenland van Bali echt missen. Daarom heb ik voor mijn gevoel in Candidasa al afscheid genomen van Bali. Waar we nu zijn, dat is gewoon al het begin van de terugkeer naar onze westerse wereld, waar alles veel vlugger gaat. Maar ik ben dankbaar voor deze drie weken in het authentieke Bali. Dankbaar voor het fijne gezelschap van mijn drie reisgenoten Angela, Karine en Rick, met wie ik zo'n mooie momenten heb beleefd. Het thuisfront wil bedanken voor alle interesse en de leuke reacties die ik heb gekregen.

"Terima kasih banyak"...

Kees.